Ocena sytuacji finansowej firmy – jak sprawdzić kondycję finansową?

Kondycja finansowa – jak ją zmierzyć? Kiedy jest to niezbędne? Czy każde przedsiębiorstwo powinno robić takie analizy i z jakich wskaźników powinno skorzystać? Sprawdź dlaczego ze strategicznego punktu widzenia, ocena sytuacji finansowej firmy jest istotnym elementem prowadzenia działalności.

Spis treści

• Dlaczego wiedza o kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest tak ważna?
• Kiedy powinno się dokonać analizy sytuacji finansowej firmy?
• Wskaźnikowa ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa
• Rodzaje analizy wykorzystywane do określenia sytuacji finansowej firmy
• Cash Flow – metody oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
• Co daje nam przygotowanie takiej analizy?

Według raportu Euler Hermes aż 80% firm zamyka się po 1. roku działalności. Jest to bardzo duży odsetek, który sugeruje, że Polacy nie nauczyli się jeszcze sztuki prowadzenia biznesu. Jednakże wiele z nich miało potencjał, który nie był zauważony. Nie zawsze niski dochód lub wyjście niewiele ponad koszty są impulsem to zamknięcia firmy. W takich przypadkach ocena kondycji finansowej odgrywa ogromną rolę i na podstawie jej wyników oraz chłodnej analizy, powinno się podejmować decyzję.

Niekiedy może się okazać, że działalność, która generuje zyski nie jest do końca rentowna – są obszary nieopłacalne, które powinno się zamykać lub outsourcować. Skąd czerpać tę wiedzę? Z liczb! Przygotowaliśmy dla Ciebie szeroki wybór artykułów na temat metod oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, dzięki którym nawet samodzielnie określisz najważniejsze wskaźniki. 

Dlaczego wiedza o kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest tak ważna?

Każdy przedsiębiorca powinien mieć dostęp do pełnej informacji o swojej działalności – a ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa na podstawie bilansu czy rachunku zysków i strat do takiej się zalicza. Im więcej danych tym lepiej, ponieważ te dokumenty mają pewnego rodzaju „dziury” –niepełne dane, które mogą wpłynąć na zaburzony wynik. Do takich zaliczamy amortyzację czy koszty przy tworzeniu rezerw na przyszłość (np. w postaci materiałów, szkoleń kadry czy towarowania magazynu). Stąd kolejnym istotnym dokumentem, który pozwoli na określenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest rachunek przepływów pieniężnych. To tutaj znajdziemy dane o wpływach i wydatkach, co pozwala nam na lepszą ocenę ich gospodarowania.

Reasumując, taka analiza bada źródła finansowania oraz płynność finansową. Poza informacjami, które możemy pozyskać ze sprawozdań, powinniśmy uwzględnić także:

• formę organizacyjno-prawną jednostki,
• przepisy prawa finansowego, jakie obowiązują daną jednostkę,
• specyfikę działalności pod kątem sezonowości i samej branży,
• wielkość firmy,
• ryzyko działalności,
• cele finansowe, jakie wyznaczył właściciel firmy,
• sytuację rynkową na arenie lokalnej / krajowej i międzynarodowej,
• kierunek zmian i potencjał.

Kiedy powinno się dokonać analizy sytuacji finansowej firmy?

Trzeba przyznać szczerze, że ocenę kondycji finansowej firmy powinno robić się jak najczęściej, aby mieć porównanie w podejmowanych decyzjach. W praktyce wykonuje się ją dopiero w momencie zaciągania kredytów czy szukania inwestorów. Jest to pewnego rodzaju obowiązek, który rodzi się wraz z powyższymi potrzebami. Metody i narzędzia wykorzystywane do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa są często traktowane jako przymus podczas składania wniosku o kredyt dla firm, zamiast wsparcia każdego biznesu. 

Przedsiębiorcy wciąż nie widzą potencjału takich wskaźników lub się ich boją. A szkoda, bo są doskonałym źródłem informacji o kondycji firmy. Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa na podstawie bilansu pozwala porównywać różne okresy działalności. Można je wykonywać przed planowanymi inwestycjami lub zaraz po ich zakończeniu, aby sprawdzić, jaki miały wpływ na aktywa i pasywa. To pozwoli lepiej planować kolejne kroki.

Wskaźnikowa ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa

To zbiór różnego typu wskaźników, które pozwalają nam na dogłębną analizę zależności środków w organizacji. Jak sprawdzić kondycję finansową na ich podstawie? Każda taka ocena powinna przynosić odpowiedzi na pewne pytania, które powinieneś postawić sobie jako przedsiębiorca:

• Jaka działalność generuje najwyższe środki pieniężne, a gdzie są one tracone?
• Czy przedsiębiorstwo jest w stanie samodzielnie funkcjonować z własnych środków, czy opiera się o alternatywne finansowanie i jaki ma to wpływ?
• Czy lokaty długoterminowe przynosiły satysfakcjonujące zyski?
• Z jakich instrumentów finansowych korzystano, aby pozyskiwać środki pieniężne na działalność?

 Stąd ocena finansowa pozwoli uzyskać wiele odpowiedzi. Od czego zacząć?

Rodzaje wskaźników oceny finansowej:

 Zacznijmy od wyjaśnienia powyższych, tych związanych ze strukturą finansowania. Celem jest ustalenie i ocena udziału źródeł finansowania w całości pasywów lub ich części w stosunku do wartości kapitałów własnych lub obcych.

• wskaźnik struktury kapitału własnego – wartość kapitału własnego dzielimy przez wartość pasywów ogółem i mnożymy x 100%. Wskaźnik odzwierciedla kapitał własny w finansowaniu firmy.
• wskaźnik struktury kapitału obcego – wartość kapitału obcego dzielona przez wartość pasywów ogółem x 100%. Pozwoli ocenić, jaki kapitał obcy finansuje działalność firmy.
• wskaźnik stopnia zadłużenia – wartość kapitału własnego dzielona przez wartość kapitału obcego x 100% – jest to wskaźnik, który odzwierciedla stopień zadłużenia. Pozwala ocenić szansę zwiększenia rentowności.

Dodatkowe aspekty, o których należy pamiętać podczas oceny sytuacji finansowej

Naturalnie analiza struktury i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa opiewa o kilka innych wskaźników (m.in. udziału kredytów i pożyczek czy zobowiązań). Interpretacja tych wyników pozwala na ocenę kondycji finansowej w nawiązaniu do sytuacji rynkowej w kraju. Gdy powstaje kryzys gospodarczy, ryzyko upadłości wzrasta u firm, w których to kapitał obcy odgrywa większą rolę w działalności. Bezpieczne są natomiast jednostki, które mają większy kapitał własny. Nie możemy też zapominać, że czasami zadłużenie niesie za sobą większy cel, a zwrot będzie widoczny dopiero po kilku latach. Dzieje się tak chociażby w przypadku firm budowlanych lub u freelancerów, którzy inwestują w narzędzia do pracy oraz kursy, finansując je z zobowiązań krótko- i długoterminowych.

Rodzaje analizy wykorzystywane do określenia sytuacji finansowej firmy

Rentowność biznesu

Analiza rentowności (ROA, ROE i ROS) wykazuje w jakim stopniu Twoja firma jest w stanie wygenerować zysk poprzez aktywa lub kapitał własny. Tworzenie analizy rentowności odbywa się przy pomocy wskaźników ROA, ROE i ROS, czyli rentowność aktywów, rentowność kapitału oraz rentowność sprzedaży. Jest ona kluczowym elementem analizy finansowej i tym samym ważnym elementem analizy kondycji finansowej Twojej firmy.

Zadłużenie organizacji

Analiza zadłużenia – jak wynika z samej nazwy, wykazuje aktualną strukturę zadłużenia firmy. Dzięki niej sprawdzisz co tak naprawdę jest głównym źródłem finansowania Twojej firmy i czy firma ma jakiekolwiek kłopoty z regulowaniem zobowiązań.

Dynamika kapitału

W przypadku analizy dynamiki kapitałów tematem badania jest zmiana źródeł finansowania. W przypadku takiej analizy możemy wykorzystać zarówno wartości względne (czyli kwotowe) wyrażające różnicę danego składnika kapitału w dwóch okresach, jak i wartości bezwzględne (procentowe). Określą one poziom zmian w wartościach składników kapitału, które weźmiemy pod uwagę.

Analizę dynamiki kapitału powinno się rozpoczynać od oceny poziomu kapitału ogółem / własnego / obcego. Następnie można dobrać kolejne składniki. Trzeba też pamiętać, że nie zawsze wzrost kapitału wiąże się z rozwojem przedsiębiorstwa. Każdą sytuację należy indywidualnie analizować w oparciu o wiele zmiennych. Przykładowo – nowe kredyty bankowe mogą być kierunkiem polityki, która została poprzedzona analizami i rentownością. Być może spowodują one szybszy wzrost konkurencyjności, bądź wprowadzą innowacyjne technologie, skracając czas realizacji zamówień?

Płynność finansowa

Analiza płynności finansowej ocenia zdolność do spłaty zobowiązań krótkoterminowych w czasie wymagalności. Angażuje się w to pewne składniki majątku, a wskaźniki płynności finansowej oceniają tę możliwość.

Efektywność kapitału

Przy obliczaniu wskaźników efektywności kapitałów pod uwagę bierzemy łączny kapitał (własny i obcy) i analizujemy go pod kątem oceny intensywności wykorzystania. Do przeliczenia wymagane są dane z bilansu i rachunku zysków i strat.

Cash Flow – metody oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa

Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest możliwa także za pomocą cash flow. To nic innego jak rachunek przepływów pieniężnych, który zawiera się w sprawozdaniu finansowym. Wiele osób się zapyta – po co go robić, skoro wykonało się wcześniej wskaźniki na podstawie bilansu czy rachunku zysków i strat? Cash flow jest uzupełnieniem tych informacji i prawdę mówiąc – jest w stanie lepiej dokonać oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Nie oznacza to jednak, że trzeba porzuć któregokolwiek rozwiązanie i skupić się wyłącznie na jednym z nich. Im więcej danych i zmiennych, tym lepiej.

Dowiedz się więcej ⮞ Przepływy pieniężne: jak obliczyć cash flow?

Chcesz się dowiedzieć, jaka jest kondycja finansowa przedsiębiorstwa, które prowadzisz? Z analizą cash flow sprawdzisz wypłacalność i płynność. Nie tylko w czasie rzeczywistym, ale i… w przyszłości. Tworząc taką analizę, bierzesz pod uwagę dane z:

• działalności operacyjnej,
• działalności inwestycyjnej,
• działalności finansowej.

Badając przepływy finansowe, kluczem jest sprawdzenie kondycji tego, co stanowi działalność podstawową. Czyli pod uwagę bierzesz dane z działalności operacyjnej. W końcu to tutaj znajdziesz informacje dotyczące sprzedaży towarów i usług czy wielkości produkcji. Inwestycje i działalność finansowa jest tylko tłem. Dlaczego? Chociażby dlatego, że działalność inwestycyjna to bieżące koszty, które w przyszłości mogą (choć też nie muszą) przynosić realny zysk. Dla wyjaśnienia – są to kredyty, zakupy środków trwałych czy nawet udziałów.
W działalności finansowej znajdziemy informacje, które dają odpowiedź na pytanie o finansowanie firmy. Koszty, przychody i inne.

Co daje nam przygotowanie takiej analizy?

Jaka jest istota tworzenia takich analiz? Po co tak naprawdę robimy ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa na przykładzie? Wszystko to do czegoś prowadzi. Każda interpretacja wyników ma na celu określenie płynności finansowej, a także szans oraz zagrożeń w czasie rzeczywistym i przyszłości dla jednostek. Dodatkowo wyniki pozwalają na ocenę rentowności inwestowania w takie przedsiębiorstwa czy udzielania im kredytów, co zostało wcześniej wspomniane.

Jednak zastanówmy się nad zaletami tworzenia takich ocen dla właścicieli. To prawdziwa sztuka, posiadać płynność finansową i w tym samym czasie rozwijać firmę, inwestować i prowadzić do wzrostu kapitału. Czasami jest to wręcz niemożliwe. Dlatego idąc za zasadą – pieniądz rodzi pieniądz, ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa nie powinna ograniczać się do szukania nowych źródeł finansowania. Choć te wskaźniki pomogą w zachowaniu szczególnej ostrożności. Każda firma powinna dążyć do zachowania płynności, jednak poza posiadaniem kapitału własnego, trzeba być otwartym dla tego innego, jeżeli pozwoli on na rozwój i pozytywne zmiany.