Sprawnie funkcjonująca firma osiąga zyski w długofalowej perspektywie. Jest w stanie również na bieżąco regulować swoje płatności. Zdolność do terminowego opłacania aktualnych zobowiązań w wymaganej wysokości i czasie to właśnie płynność finansowa. Jak ją badać? Jakie czynniki na nią wpływają? Czym są wskaźniki płynności finansowej? Jak odróżnić płynność bieżącą od szybkiej? Podpowiadamy.
Spis treści
- Czym jest płynność finansowa?
- Analiza płynności finansowej — dla kogo?
- Dynamiczne wskaźniki płynności finansowej
- Statyczne wskaźniki płynności finansowej
- Analiza wskaźników płynności a rachunek przepływów finansowych
Według danych udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) w I kwartale 2023 r. aż 122 firmy ogłosiło upadek. To aż o prawie 40% więcej niż w roku poprzednim.* Co ciekawe, wiele z nich osiągnie klęskę pomimo zysków wykazanych w sprawozdaniach. Jak to możliwe? Przyczyną takiego stanu rzeczy może być utrata płynności finansowej i wynikająca z niej niewypłacalność. Z tego powodu warto zainteresować się tym tematem, zanim popadniesz w kłopoty.
Czym jest płynność finansowa?
Aby firma zachowała odpowiedni poziom płynności finansowej, powinna utrzymywać odpowiednią relację pomiędzy wpływami i wydatkami. Osiągane na bieżące wpływy powinny pokrywać niezbędne, bieżące wydatki. To jednak nie wszystko. Optymalnie jest, gdy przedsiębiorstwo dysponuje również pełną rezerwą środków. W przypadku opóźnień w płatnościach ze strony kontrahentów, dodatkowe pieniądze pozwolą wywiązać się z bieżących zobowiązań.
Płynność finansowa jest więc zdolnością do terminowego regulowania bieżących zobowiązań.
Warunkiem sprawnego działania przedsiębiorstw (zwłaszcza w długofalowej perspektywie) jest nie tylko płynność finansowa, ale również rentowność. Czym różnią się oba pojęcia?
Rentowność a płynność finansowa
Rentowność to relacja pomiędzy osiąganymi przez firmę przychodami a ponoszonymi kosztami. Często określa się ją po prostu jako umiejętność generowania zysku. Płynność finansowa określa możliwość terminowego regulowania bieżących zobowiązań w wymaganej wysokości i czasie.
Nawet jeśli firma wykazuje zysk w ujęciu księgowym, może nie mieć pieniędzy na spłatę bieżących zobowiązań. Choć takie przedsiębiorstwo będzie rentowne, jego płynność finansowa będzie zachwiana.
Rentowność jest podstawą zarządzania płynności finansowej. Jeśli firma osiąga zysk i ma wszelkie zasoby, by generować go w przyszłości, jej stabilność kapitałowa powinna utrzymywać się na optymalnym poziomie.
Od czego zależy płynność finansowa firmy?
Na płynność finansową firmy wpływają:
- czynniki makroekonomiczne, czyli czynniki zewnętrzne — niezależne od sposobu działania firmy. Należą do nich np. stawki podatków obciążające przychody ze sprzedaży czy koszty związane z zatrudnieniem pracowników;
- czynniki branżowe (sektorowe), wynikające ze specyfiki działania określonej branży: tempo rozwoju branży i perspektywy na przyszłość czy specyficzne zwyczaje płatnicze charakterystyczne dla danego segmentu rynku;
- czynniki mikroekonomiczne, czyli czynniki wewnętrzne zależne od sposobu działania firmy. Są to m.in.: umiejętność zarządzania należnościami i zapasami, zdolność do generowania sprzedaży, a nawet… dbanie o reputację przedsiębiorstwa jako dłużnika.
Analiza płynności finansowej — dla kogo?
Analizę wskaźników płynności finansowej wykonuje się zazwyczaj w firmach o złożonej, rozbudowanej strukturze: spółkach: z o.o., jawnych, komandytowych i akcyjnych. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby wykonać ją również na potrzeby jednoosobowej działalności gospodarczej. Pomoże Ci to lepiej określić kondycję firmy, a co za tym idzie – określić przestrzeń do rozwoju oraz wytypować newralgiczne miejsca.
Jak obliczyć wskaźnik płynności finansowej? Dane, których potrzebujesz
Do wykonania analizy potrzebne będą dane zwarte w bilansie oraz rachunku zysków i strat. Posłużą one do wyliczenia wartości konkretnych wskaźników, obrazujących płynność firmy na poszczególnych płaszczyznach.
Znaczenie płynności finansowej
Odpowiednio wykonana analiza wskaźników płynności finansowej przedstawi realne możliwości przedsiębiorstwa do bieżącej spłaty zobowiązań. Pomoże stworzyć spójną strategię biznesową i inwestycyjną. Pozwoli znaleźć przyczyny pogorszenia się kondycji finansowej oraz ułatwi wcielenie w życie zmiany, które pomogą odzyskać równowagę.
Analiza płynności w ujęciu statycznym i dynamicznym
Analiza płynności finansowej może opierać się na statystycznych lub dynamicznych wskaźnikach.
Dynamiczne wskaźniki płynności finansowej
Analiza oparta na wskaźnikach dynamicznych (wystarczalności pieniężnej, działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej) pozwala obserwować zmiany płynności w zależności od aktualnych zasobów firmy. Warto zastosować ją, gdy planujesz finanse oraz podczas oceny efektywności inwestycji.
Statyczne wskaźniki płynności finansowej
Analiza oparta na wskaźnikach statystycznych pozwala ocenić płynność finansową w perspektywie krótkoterminowej. Obrazuje więc, w jakim stopniu firma radzi sobie z bieżącą spłatą zobowiązań i obsługą zadłużenia. Dziś omówimy szczegółowo właśnie wskaźniki statyczne.
Aby dokonać statycznej analizy płynności finansowej, posłuż się wskaźnikami: płynności bieżącej, przyspieszonej i natychmiastowej. W kolejnych akapitach przedstawiamy ich definicje. Wyjaśnimy również, jak interpretować każdy z nich.
Wskaźnik płynności bieżącej (wzór) — wskaźnik płynności III stopnia
Current Ratio = aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe
Wskaźnik bieżącej płynności finansowej (current ratio) pozwala ocenić potencjał terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych przy wykorzystaniu aktywów obrotowych. Ma on charakter ogólny i warto interpretować go w połączeniu z innymi wskaźnikami i pozostałymi elementami, określającymi kondycję finansową firmy.
Interpretacja wskaźnika płynności bieżącej
Zadowalający poziom wskaźnika bieżącej płynności finansowej mieści się w przedziale od 1,2 do 2. Co to oznacza? Aby firma miała bieżącą płynność finansową, wartość bieżących aktywów powinna być 2x wyższa niż kwota bieżących pasywów. Wskaźnik o wartości 1,2 oznacza minimum finansowego bezpieczeństwa. Co, jeśli wskaźnik osiąga wyższą lub niższą wartość?
Niski wskaźnik oznacza, że firma nie posiada wystarczającej ilości pieniędzy, aby na bieżąco regulować swoje zobowiązania. Jeśli taki stan utrzyma się przez dłuższy czas, może być przyczyną poważnych kłopotów, zadłużenia, a nawet bankructwa. Wskaźnik o wartości przekraczającej 2 świadczy o tzw. nadpłynności finansowe (nadmierna płynność), czyli nieefektywnym wykorzystaniu majątku obrotowego. Może wskazywać także na kiepskie zarządzanie zasobami o albo… zbyt ostrożną strategię.
Interpretując wskaźnik płynności bieżącej, porównaj wynik z tymi, jaki osiągają Twoi konkurenci. Weź pod uwagę również jego zmiany w czasie. Zastanów się, jakie konsekwencje może mieć utrzymanie obecnej tendencji – wzrostowej lub spadkowej. Dzięki temu będziesz mógł podjąć dobre decyzje w optymalnym czasie.
Wskaźnik płynności przyśpieszonej (wzór) — wskaźnik płynności II stopnia
Quick Ratio = (aktywa obrotowe – zapasy – krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe) / zobowiązania krótkoterminowe
Wskaźnik przyspieszonej płynności finansowej (quick ratio) pozwala określić zdolność firmy do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych. Jego wartość należy wyliczyć osobno dla każdego roku obrotowego.
Interpretacja wskaźnika płynności przyspieszonej
Optymalny poziom wskaźnika płynności szybkiej mieści się w przedziale od 0,8 do 1,2. Wynik oscylujący w granicach jedności dowodzi, że firma nie ma problemu z płynnością finansową i jest w stanie na bieżąco regulować swoje zobowiązania. Niższy może oznaczać zachwianie jej. Pamiętaj jednak, że chwilowe odstępstwa od normy nie muszą oznaczać katastrofy. Niepokojącym zjawiskiem będzie obniżona wartość w długofalowej perspektywie.
Analizując wartości indeksu płynności przyspieszonej, warto porównać wyniki wyliczeń ze średnimi wynikami dla branży oraz i rezultatami, jakie osiągają najwięksi konkurenci.
Wskaźnik płynności natychmiastowej (wzór) — I stopień płynności finansowej
Treasury Ratio = inwestycje krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe
Wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej (treasury ratio) określa, w jakim stopniu najbardziej płynne aktywa (inwestycje krótkoterminowe, papiery wartościowe, środki pieniężne) pokrywają bieżące zobowiązania. Mówiąc prościej – obrazuje on, w jakim stopniu firma jest w stanie pokryć zobowiązania krótkoterminowe natychmiast.
Interpretacja wskaźnika natychmiastowej płynności finansowej
Optymalna wartość tego wskaźnika wynosi od 0,1 do 0,2. Zarówno niższa, jak i wyższa wartość świadczą o dysfunkcjach, które powinieneś dokładnie przeanalizować. Wyższy niż norma ma negatywny wpływ na rentowność. Może świadczy także o… utraconych korzyściach. Zbyt niski może, lecz wcale nie musi, oznaczać utratą płynności finansowej. Wiele zależy tu bowiem od umiejętności egzekwowania należności od kontrahentów.
Analiza wskaźników płynności a rachunek przepływów finansowych
Analiza i właściwa interpretacja wskaźników pozwala wychwycić negatywne tendencje stosunkowo niskim nakładem środków. Sporządzona na podstawie statycznych wskaźników, określających parametry na dany dzień, nie zawsze daje jednak precyzyjny, całkowity obraz. Właśnie dlatego tak ważne jest porównywanie wyników z tymi uzyskanymi na określonym przedziale czasu tj. w ciągu ostatnich miesięcy, kwartałów czy lat.
Aby jeszcze lepiej przeanalizować płynność finansową firmy w ujęciu dynamicznym, warto wykonać również analizę rachunku przepływów pieniężnych. Rachunek przepływów pieniężnych pozwala ocenić, jak kształtowały się koszty i wydatki firmy. Taka analiza prezentuje kierunek przepływów w danym okresie. Jest więc badaniem zmian w czasie i stanowi znakomite uzupełnienie analizy opartej na statycznych wskaźnikach.
Źródła:
Rejestracje i upadłości przedsiębiorstw w I kwartale 10.05.2023 r. 2023 roku
